به گزارش روابط عمومی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، گرامیداشت یاد و خاطره جانباختگان و آسیبدیدگان زلزله بم، همچنین قربانیان سایر زلزلههای بزرگ و تأثیرگذار کشور از جمله زلزلههای رودبار و منجیل، کرمانشاه، آذربایجان و دیگر رخدادهای لرزهای مهم، فرصتی ارزشمند برای تأمل، یادآوری مسئولیتها و بازاندیشی در رویکردها و سیاستهای مرتبط با پیشگیری، کاهش خطر و مدیریت بحران به شمار میآید.
این حوادث بهروشنی نشان دادهاند که غفلت از اصول ایمنی، مقاومسازی، آمادگی و بازتوانی، میتواند پیامدهایی جبرانناپذیر برای جامعه به همراه داشته باشد. ازاینرو، گرامیداشت این مناسبتها نهتنها ادای احترام به جانباختگان و حادثهدیدگان است، بلکه یادآور ضرورت اقدام مؤثر و مستمر برای کاهش خطر در آینده نیز به شمار میآید.
شهر تهران، بهعنوان یکی از لرزهخیزترین کلانشهرهای کشور، با مخاطرات طبیعی متعددی مواجه است و ارتقای ایمنی و تابآوری آن، مستلزم اتخاذ رویکردی علمی، نظاممند و جامعنگر با تقدم مدیریت خطر بر مدیریت بحران و اولویت اقدامات پیشگیرانه بر اقدامات واکنشی است.
سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در این دوره مدیریت شهری، تمامی تلاش خود را معطوف به استقرار این رویکرد کرده و با تمرکز همزمان بر ایمنی کالبدی و اجتماعی، برنامهها و اقدامات متعددی را در حوزههای پیشگیری، آمادگی، پاسخ و بازتوانی دنبال کرده است. از جمله این اقدامات میتوان به ارزیابی ایمنی یکپارچه ساختمانهای مهم و بلندمرتبه شهر تهران، توسعه و تکمیل شبکه لرزهنگاری درونشهری و تکمیل سختافزاری و نرمافزاری سامانه هشدار سریع زلزله اشاره کرد.
همچنین تهیه و تدوین برنامه مقاومسازی ساختمانها و زیرساختهای حیاتی شهر تهران در برابر زلزله، تهیه و بهروزرسانی نقشههای خطر زلزله در سطح مناطق، نواحی و محلات، بهروزرسانی و توسعه ناوگان خودرویی و موتوری سازمان و دو برابر شدن پایگاههای مدیریت بحران آماده در برابر زلزله از دیگر اقدامات شاخص این دوره محسوب میشود.
در حوزه آمادگی و پاسخ، برگزاری بیش از ۱۵۰۰ تمرین دورمیزی و عملیاتی، رشد چهار و نیم برابری نیروهای داوطلب واکنش اضطراری محلات (دوام) و آموزش همگانی بیش از یک میلیون شهروند تهرانی، گامهایی مؤثر در مسیر ارتقای تابآوری شهر بوده است.
در کنار این اقدامات، توجه به توسعه الزامات بازتوانی جسمی، روانی و اجتماعی پس از حوادث نیز بهعنوان یکی از ارکان مهم مدیریت خطر، در دستور کار قرار گرفته است.
در عین حال، باید تأکید کرد که این دستاوردها به معنای دستیابی به نقطه مطلوب ایمنی و آمادگی شهری نیست و فاصله تا وضعیت مطلوب همچنان قابلتوجه است. در این مسیر، تمرکز بر اصلاح شیوههای ساختوساز، ارتقای درک عمومی نسبت به خطر زلزله و تداوم اقدامات پیشگیرانه از اولویتهای اساسی به شمار میآید.
شایان ذکر است که درسآموختههای حاصل از جنگ تحمیلی دوازدهروزه اخیر نیز نشان داد که آمادگی، هماهنگی نهادی، تابآوری اجتماعی و توان بازتوانی سریع، میتواند در مواجهه با بحرانهای بزرگ ـ از جمله زلزلههای احتمالی ـ نقشی تعیینکننده ایفا کند و بهرهگیری از این تجارب، میتواند مدیریت بحران شهری را اثربخشتر سازد.
بیتردید، صیانت از جان شهروندان و کاهش خسارات ناشی از حوادث طبیعی، مستلزم همکاری مستمر تمامی دستگاههای اجرایی، نهادهای علمی و مشارکت فعال شهروندان است. امید است با بهرهگیری از درسهای آموختهشده از زلزلههای گذشته و با تقویت رویکرد مدیریت و کاهش خطر در مدیریت شهری، بتوان گامهای مؤثری در مسیر تحقق شهری ایمنتر و تابآورتر برداشت.